راهکار تربیتی، فرزند، ارزشمندترین و ظریف‌ترین هدیه خداوندی است. جامعه ای که می‌خواهد به سمت خیر و صلاح پیش برود باید افرادش از تربیت صحیح برخوردار باشند. تربیت از خانواده شروع می شود و اثر و ثمراتش در جامعه قابل مشاهده خواهد بود. در این مقاله در صدد هستیم تا ۹ نکته حساس برای تربیت فرزند را در اختیار شما پدر و مادر وظیفه شناس قرار دهیم تا ما هم در تربیت فرزندان ایران زمین سهیم باشیم.
اگر امروز پدر و مادر به فکر تربیت فرزند خود نباشند فردا قطعا افسوس و حسرت خواهند خورد که چرا زمان را از دست داده اند و فرصتی را که خداوند متعال برای تربیت فرزند در اختیار آنها قرار داده است را به این راحتی تباه کرده اند. پس باید از همین امروز برای تربیت جگر گوشه خود تلاش کنید تا فردا حسرت نخورید.
بسیاری از پدر و مادر ها بیشتر اوقات خود را صرف رفاه حال فرزندان خود می‌کنند از خرج هزینه‌های هنگفت برای تهیه لباس و خوراک گرفته تا تهیه ی مسکن برای آینده آنها. پدر و مادر سعی می کنند که فرزند شان خوب بپوشد و خوب بنوشد. ولی آنها از مسئله مهم دیگری غافل می شوند و آن هم تربیت فرزند است. مقوله‌ای که آینده و شخصیت کودک وابسته به آن است.
تربیت
تربیت به معنای پرورش دادن و بالا رفتن است. تربیت یعنی از حد افراط و تفریط بیرون آوردن و به حد اعتدال سوق دادن است .
هدف تربیت
هدف از تربیت آن است که استعداد های درونی کودک شکوفا شود. انسان ترکیبی است از استعدادها و قوای جسمی و روحی. پیامبر اکرم صل الله علیه و آله وسلم در حدیثی فرموند: «مردم معدن هایی هستند همچون معادن طلا ونقره». (صحيح مسلم : 4 / 1958 / 199)چنانچه این استعداد ها و معادن وجودی شکوفا نشود و به فعلیت نرسد زندگی انسان بیهوده و عبث خواهد بود. انسان منهای تربیت یعنی انسان منهای حیات فرهنگی، یعنی انسان منهای کمال و پیشرفت، یعنی انسان منهای انسانیت. از این سخنان اینگونه نتیجه می گیریم که تربیت فرزند، یک امر ضروری است که باید مورد توجه قرار بگیرد .
۹ نکته حساس برای تربیت فرزند
-
آنگونه که دوست دارید فرزند شما با شما رفتار کند با او رفتار کنید.
امام حسن علیه السلام می فرمایند: «با مردم به گونه ای رفتار کن که دوست داری با تو آنگونه رفتار کنند.» (اعلام الدین، ص ۲۹۷)
-
برای فرزند خود بزرگترین منبع امینت و اطمینان باشید.
هرگاه کودک به شما اطمینان کرد و راز خود را با شما در میان گذاشت. به هیچ عنوان بر خلاف تصور او رفتار نکنید و رازش را بر ملا نکنید. این پدر و مادر هستند که امینت و اطمینان را برای فرزندان خود به ارمغان می آورند این را به کودک خود ثابت کنید.
-
برای تربیت فرزند از تشویق بیشتر از تنبیه استفاده کنید.
هر چند برای تربیت فرزند، تنبیه و تشویق با هم لازم است ولی باید این را بدانید اثری که تشویق بر روی تربیت فرزند دارد، تنبیه ندارد. روش اولیه برخورد با رفتارهای نامناسب، محبت، گذشت و اِغماض است؛ اگر با این روش ها غرض حاصل نشد و خوش رفتاری با کودک سودمند نبود باید از روش تنبیه که آخرین راه حلی است که در متون اسلامی تجویز می شود استفاده کرد.
گاهی لازم است رفتار نامناسب کودک را نادیده گرفت جوری وانمود کرد که انگار رفتار و یا گفتار ناشایست او را ندیده و نشنیده اید، این را اغماض می‌گویند.
-
متناسب با فهم و درک کودک، با او رفتار کنید.
بسیاری از پدر و مادر ها از فرزند خود انتظارات نا‌معقولی دارند. با فرزند خود مثل یک انسان بالغ رفتار می‌کنند و از آنها می خواهند مثل خودشان رفتار کنند. برآورده کردن این انتظارات بسیار دشوار و دور از تصور است. کودک نیاز دارد بازی و رفتار کودکانه داشته باشد سن او اقتضا می کند این چنین باشد .
-
برای فرزند خود الگوی خوبی باشید
هر چه را بکارید همان را درو خواهید کرد؛ اگر دوست دارید فرزند شما آن طور که دلخواه شماست تربیت شود در ابتدا بهتر است خودتان را تربیت کنید. حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام می فرمایند: «پیش از آنکه به تربیت دیگری اقدام کنید خودتان را تربیت و ادب کنید.» (نهج البلاغه، حکمت ۷۳)
-
از کلمات جادویی برای تربیت فرزند خود غافل نشوید.
نور چشمم، دوست دارم، تو بهترین هدیه ی خداوندی، فرشته ی من، اگه تو رو نداشتم چیکار می کردم، خیلی خوشحالم که خدا تو رو به من داد. تو زیبا ترینی، نفس مامان، عشق بابا. این کلمات به طرز باور نکردنی جادو می کنند در امر تربیت از این چنین کلماتی استفاده کنید و تاثیر آن را ببینید.
-
گاهی خود را جای فرزند تان قرار دهید.
بسیاری از والدین به هنگامی که از کودک اشتباهی سر می زند سریعا او را سرزنش و مواخذه می کنند، که چرا این کار را کرده است. بهتر است اندکی صبر کنید. به این فکر کنید که فرزند من از من چه عملی را دیده است که این گونه واکنشی از خود نشان داده است.
-
با دست خودتان آینده ی فرزند تان را نابود نکنید.
بیشترین سهم تربیت فرزند را مادر بر عهده دارد. بعضی از مادران شاغل، کار و حرفه خود را بر تربیت فرزند ترجیح می دهند و حاضر نیستند شغل و موقعیت خود را از دست بدهند برای همین فرزند خود را از سنین کم به مهد کودک می برند و برای مدت طولانی از فرزند خود دور می مانند. این امرممکن است عواقب جبران ناپذیری داشته باشد.
-
در مقابل لجبازی کودک صبور باشید.
گاهی ممکن است کودک شما لجبازی کند و به حرف شما گوش ندهد. در چنین موقعیتی هرگز به اجبار و زور او را وادار نکنید تا به حرف تان گوش دهد. این کار سبب لجبازی بیشتر کودک شما می شود. در این موقع بهترین کار آن است که صبور و مقاوم باشید. می توانید به این توصیه ها عمل کنید:
- از کودک خود فاصله بگیرید بدون آنکه حرفی بزنید. شما از لجبازی کودک خود عصبانی هستید. ممکن است از روی عصبانیت عملی را مرتکب شوید که بعداًاز انجام آن پشیمان شوید. در متون اسلامی توصیه شده به هنگام عصبانیت موضع خود را تغییر دهید تا خشم و عصبانیت شما فروکش کند.
- او را برای لحظه ای تنها بگذارید. فرزند شما به هنگام لجبازی دوست دارد با شما جر و بحث کند. او می خواهد حرفش را به کرسی بنشاند؛ برای همین بهتر است او را به حال خود تنها بگذارید تا حس لجبازی در او از بین برود.
- اگر پیش قدم شد و برای آشتی به سمت شما آمد با آغوش باز از او استقبال کنید.
- می توانید با صدای بلند به طوری که مطمئن شوید کودک صدای شما را می‌شنودبه خودتان این گونه بگویید؛ که ای کاش یکی بود تا به من کمک می کرد و از خودتان ضعف نشان دهید. این سخن، کودک شما را تحریک می کند تا به سمت شما بیاید و حرفتان را گوش دهد در این موارد بسیار از کودک خود تعریف کنید و تشکر کنید.
نویسنده: فاطمه خانه زر
