خجالت و کمرویی در کودکان اگر درمان نشود می تواند باعث اختلات روحی و رفتاری فرد شود. از جمله استرس ، اضطراب، گوشه گیری و عدم اعتماد به نفس و … که می تواند زندگی فرد را دچار اختلال کند. در مورد کمرویی و علائم آن در مقاله “خجالت و کمرویی در کودکان؛ 14 راهکار برای از بین بردن آن (قسمت اول)“ توضیحاتی داده شد که می توانید به آن رجوع کنید.
برای کمک به کودک خجالتی خود چه کنم؟
در اینجا چند راه وجود دارد که به کودک خجالتی خود کمک می کند تا بتواند از خود دفاع کند:
۱- خجالتی بودن فرزندتان را درک کنید.
همه بچه های خجالتی به یک شکل خجالتی نیستند. دانستن اینکه چه چیزی پشت کمرویی فرزندتان نهفته است، کمک کردن به او را آسان‌تر می‌کند. برخی از بچه‌ها وقتی نمی‌دانند چه پاسخی خواهند داشت، نگران صحبت کردن هستند. بعضی ها دوست ندارند جلوی دیگران صحبت کنند.
کدام یک از اینها دغدغه اصلی شماست؟
فرزند من در مهارت های اجتماعی مشکل دارد. آیا مدرسه می تواند کمک کند؟
دختر من گروه دوستی ندارد و به رویدادهای اجتماعی دعوت نمی شود. چگونه می توانم به او کمک کنم تا مهارت های اجتماعی خود را بهبود بخشد؟
فرزند من نشانه های اجتماعی را درک نمی کند و نمی تواند ببیند چه زمانی مردم را آزار می‌دهد. آیا راه هایی وجود دارد که بتوانم به او کمک کنم تا افراد را بهتر بخواند؟
برخی فقط به زمان نیاز دارند تا با افراد جدید و موقعیت های جدید ارتباط برقرار کنند و برخی دیگر فقط نیاز به ناظران آرامی در کنار خود دارند.
2- از زدن برچسب “خجالتی” به کودک خودداری کنید.
هر چه بچه‌ها بیشتر بشنوند که آنها را به عنوان «خجالتی» می دانند، احتمال دارد بیشتر خجالتی شوند. بنابراین، اگر فرزندتان به سؤال یکی از بستگان پاسخ نمی دهد یا از مربی کمک نمی خواهد، سعی کنید از «خجالتی» برای توصیف احساس فرزندتان استفاده نکنید. در عوض، سعی کنید بگویید که فرزندتان «در حال حاضر احساس می‌کند که نیاز نیست فعلا حرف بزند».
3- فرزندتان را تشویق کنید تا صحبت کند.
دفاع از خود می تواند در هر جایی که بچه ها بتوانند نیازهای خود را بیان کنند انجام شود. فرزندتان را تشویق کنید وقتی بیرون غذا می خورید سفارش بدهد. به سؤالات یک فروشنده پاسخ دهید.
کودکان ممکن است به کمک والدین خود نیاز داشته باشند. اما اگر فوراً وارد عمل نشوید، به فرزندتان فرصت می‌دهید تا در مورد اینکه چه بگوید فکر کند. همچنین نشان می دهید که می‌دانید فرزندتان توانایی دارد.
4- مزایایی را که حرف زدن در مواقع لزوم را بیان کنید
قبل از اینکه بچه ها بخواهند برای خودشان صحبت کنند، ممکن است نیاز به یادآوری داشته باشند. ممکن است لازم باشد شواهدی ارائه دهید مبنی بر اینکه حمایت از خود واقعاً می‌تواند تفاوت ایجاد کند.
داستان‌های شخصی زمان‌هایی را که حتی در مواقعی که احساس خجالت یا مضطرب بودن می‌کردید، به اشتراک بگذارید. به عنوان مثال، «از اینکه به رئیسم بگویم برای یادگیری نرم افزار جدید به زمان بیشتری نیاز دارم، احساس خجالت می کردم. اما او با آن خوب برخورد کرد. در واقع او خوشحال بود که من آن را جدی گرفتم. حالا بعد از اینکه ما برای استفاده از برنامه‌های جدید آموزش دیدیم با من چک می‌کند تا ببیند آیا زمان بیشتری برای تمرین می‌خواهم یا نه.»
5- فرزند خود را تشویق کنید تا نظرات خود را ارائه دهد.
بچه های خجالتی ممکن است احساس کنند آنچه که باید به مکالمه اضافه کنند مهم نیست. از فرزند خود دعوت کنید تا نظرات خود را به اشتراک بگذارد و در تصمیم گیری کمک کند. به عنوان مثال، فرزند شما می تواند تصمیم بگیرد که خانواده برای شام چه می خورند یا چه رنگی آشپزخانه را رنگ آمیزی کند.
بچه‌ها می‌خواهند بدانند که والدینشان به حرف‌هایشان گوش می‌دهند و بزرگسالان برای افکارشان ارزش قائل هستند. شما می توانید این را با گفتن و دنبال کردن آن به فرزندتان نشان دهید. این به کودک شما نشان می دهد که صحبت کردن تفاوت واقعی ایجاد می کند.
6- تمرین و نقش آفرینی.
برخی از بچه‌های خجالتی می‌دانند که چه چیزی باید بخواهند، اما وقتی زمانش می‌رسد در بیان آن مشکل دارند. موقعیت های نمونه را با کودک خود تمرین کنید. حتی می‌توانید به ایجاد برخی چیزهای متن‌شده برای گفتن در زمانی که فرزندتان نیاز به صحبت کردن دارد کمک کنید. به عنوان مثال: “خانم مالکی می توانم بعد از کلاس با شما صحبت کنم؟” یا “برای انجام این تکلیف به زمان بیشتری نیاز دارم.”
7- با معلمان فرزندتان در پشت صحنه کار کنید.
با معلمان فرزندتان در مورد کارهایی که برای کمک به فرزندتان انجام خواهید داد صحبت کنید. به این ترتیب می توانید با هم همکاری کنید و تلاش های فرزندتان، هر چند کوچک، نامحسوس زیر نظر معلم باشد. معلم شاید بتواند با کل کلاس مطالبی را در مورد خجالتی بودن و صحبت کردن کار کند.
8- از مدرسه کوچک شروع کنید.
بچه های خجالتی معمولاً قبل از اینکه بتوانند از خود دفاع کنند، نیاز دارند با مردم احساس راحتی کنند. آیا معلم یا بزرگسالی در مدرسه وجود دارد که فرزند شما با او راحت تر باشد؟ با شناسایی این متحد قابل اعتماد شروع کنید. سپس با معلمان صحبت کنید که این شخص همان فردی باشد که فرزندتان می تواند با سؤالات یا کمک به او مراجعه کند. داشتن چنین سطحی از راحتی می تواند به فرزند شما کمک کند تا از خود دفاع کند.
9- با فرزندتان اهداف خود-حمایتی را در مدرسه تعیین کنید.
دفاع از خود یک مهارت مهم است که می تواند به موفقیت فرزند شما در کلاس کمک کند. مانند هر مهارتی که برای بچه های خجالتی سخت است، نیاز به تمرین دارد. در مورد این موضوع با فرزندتان صحبت کنید.
10- موفقیت های کوچک را جشن بگیرید.
دستاوردها را بشناسید و جشن بگیرید، حتی اگر کوچک به نظر برسند. انجام اقداماتی مانند بالا بردن دست در کلاس یا پاسخ دادن به سوالات می تواند برای بچه های خجالتی بسیار مفید باشد. تشویق مداوم به فرزند شما کمک می‌کند که به ریسک کردن و صحبت کردن ادامه دهد.
11- زمین های بازی و پارک ها
زمین های بازی و مناطق فعالیت در فضای باز مانند سالن های ورزشی و پارک های اسکیت بورد؛ مکان های فوق العاده ای هستند که کودکان خجالتی می توانند دوستان خود را پیدا کنند و مهارت های اجتماعی خود را تمرین کنند.
مزیت قرار گرفتن در محیطی که کودکان لزوماً یکدیگر را نمی شناسند به این معنی است که آنها نسبت به همسالان خود قضاوت قبلی ندارند.
پارک مکانی امن بود که می توانستند در آن تفریح کنند، ایده های مشترک خود را به اشتراک بگذارند و مهارت های اجتماعی خود را تمرین کنند.
این محیط ها اغلب دارای نیمکت محل نشستن هستند. این یک راه عالی برای والدین و مراقبان است که با خیال راحت از آنجا دور شوند و به فرزندان خود نشان دهند که در نزدیکی هستند اما می توانند با خیال راحت بدون نیاز به چسبیدن به بزرگسالان بازی کنند.
12- فعالیت های گروهی و تیمی
کودکان خجالتی اغلب می توانند یک محیط گروهی را طاقت فرسا ببینند (سر و صدا، شاید کار با غریبه ها).
با این حال، آنها همیشه مجبور نیستند با یک گروه بزرگ بپیوندند. تعداد زیادی فعالیت گروهی کوچکتر وجود دارد که ممکن است برای کودک شما و شما قابل کنترل تر باشد.
برخی از نتایج سودمندی وجود دارد که فرزند شما در فعالیت های گروهی به دست می آورد.
مثل: حس تعلق، مهارت سازی، حمایت عاطفی، توسعه مهارت های اجتماعی
فعالیت های گروهی کوچک عبارتند از:
گروه سرود، لگو یا اره منبت کاری اره مویی. بچه‌ها می‌توانند در گروه‌های کوچک کار کنند تا یک طرح لگو یا اره منبت کاری اره مویی را برای سرگرمی یا گاهی به صورت رقابتی تکمیل کنند.
فعالیت های گروهی هنر درمانی یک راه عالی برای اجازه دادن به کودکان برای ابراز خلاقیت است.
12- پرورش مهارت های اجتماعی :
رفتارهای اجتماعی کودک را تقویت کنید. پیشنهاد می شود که خوب است به این گروه از کودکان جملات و عبارات مودبانه و اجتماعی مثل «می توانم با شما بازی کنم ؟» و…. آموخته شود.
همچنین اگر فرصتی پیش آمد، این کودکان را با کودکان کوچک تر از خودشان هم بازی کنید، زیرا کودکان خجالتی هنگام بازی با کوچک ترها احساس خودابرازگری بیشتری دارند بازی کردن با گروه های جدید همسالان نیز به آنان فرصت می دهد که احساس راحتی و موفقیت بیشتری در یافتن دوست های جدید بکنند.
13- قرار دادن کودک خجالتی در موقعیت های جدید :
کودک را به محیط هایی که برای او آشنا نیست ببرید. اجازه دهید که با کودکان دیگر بازی کند. سعی کنید امنیت او را از هر لحاظ تامین کنید و آنچه را که دوست دارد در دسترسش قرار دهید.
14- خجالتی بودن همیشه بد نیست
در نظر داشته باشید، برخی از ویژگی های کودکان خجالتی می تواند مثبت و پسندیده هم باشد. از جمله؛ کودک در کارهای کلاسی و مدرسه ای خود موفق عمل می کند. رفتاری عطوفت آمیز و ملایم از خود نشان می دهد.
با دقت به گفته های دیگران گوش می دهد. خوب مراقب اطراف خود است و با احتیاط کار می کند. علاوه بر آن گاه به نظر می آید که کودک خجول از این که از سوی دیگران نادیده گرفته می شود؛ چندان ناراحت نیست و هیچ کمبودی از این بابت در خود حس نمی کند.
