متاسفانه در زمانه ای هستیم که خودکشی یا قتل نفس در بین جوانان بسیار شایع شده است. طبق تحقیقات در سنین بین ۱۵ الی ۲۱ سال در کل جهان علت مرگ افراد به همین خاطر می باشد این آمار بسیار نگران کننده است سنی که جوانان ما باید برای آینده خود برنامه ها داشته باشند و با فعالیت های متناسب با سن نوجوانی، خود را سرگرم کنند ولی در کمال ناباوری به زندگی خود پایان می دهند. شنیدن این خبر آدم را به فکر فرو می برد که چه عاملی باعث می شود یک نوجوان در سنی کم به چنین کار زشتی دست بزند چرا باید این عمل قبیح به ذهن پاک یک نوجوان خطور کند. بایستی برنامه هایی را ترتیب داد تا جوانان به این مسیر کشیده نشوند و خود را به تباهی نکشانند. در این مقاله در خصوص ۵ عامل خودکشی در نوجوانان پرداخته ایم و همچنین راه های درمان و پیشگیری از آن را هم برای شما بیان کرده ایم با ما همراه باشید.
آمار خودکشی در ایران
طبق آماری که وزارت بهداشت در سال ۱۳۹۷ اعلام کرد. روزانه بیش از ۱۳ نفر در ایران خودکشی می کنند که از این تعداد بیش از ۶ نفر جان خود را از دست می دهند و بقیه افراد هم به دلایلی موفق نمی شوند. خوشبختانه بسیاری از افرادی که این کار فجیع به ذهنشان خطور می کند موقعیت انجام آن برایشان فراهم نمی شود که باز جای شکر دارد.
۵ عامل موثر در خودکشی نوجوانان
قبل از هر چیز لازم است با عوامل این حرکت ضد انسانی آشنا شویم. تا بهتر بتوانیم با آن مبارزه کنیم.
1.مشکلات خانوادگیو طلاق والدین
اغلب اختلالات روانی در نوجوانان ریشه در مسائل خانوادگی دارد اگر پدر و مادر به جای اینکه مشکلات و اختلافات خود را جلوی چشم فرزندان مطرح کنند آن را بین خودشان حل کنند قطعا خطری متوجه نوجوان آنها نخواهد شد. طلاق والدین از یکدیگر روی روان بچه ها تاثیر مخربی دارد و عواقبی را به دنبال خواهد داشت. ظرفیت نوجوانان در پذیرش جدایی پدر و مادر متفاوت است برخی دچار شوک می شوند و برای رهایی از آن ممکن است دست به خودکشی بزنند. پدر و مادر دو عضو حساس خانواده هستند فقدان هر کدام از آنها صدمات زیادی را به اعضای دیگر وارد می کند.
2.کمبود ظرفیت و توان فردی
بعضی از افراد ظرفیت پایینی دارند و با کوچکترین مشکلی که برایشان اتفاق بیفتد اولین گزینه ای که به ذهنشان می رسد این است که به زندگی خود خاتمه دهند غافل از اینکه این راه درستی نیست. نوجوان فکر می کند که با خودکشی می تواند از مشکلات و معضلات زندگی راحت شود.
3.مشکلات اقتصادی
عامل دیگری که نوجوان را به سمت خودکشی می کشد مشکلات اقتصادی و فقر است. نوجوان دوست دارد همیشه روی مد باشد و در هر مهمانی مدل های مختلف لباس را بپوشد. اگر نتواند این میل و خواسته خود را اجابت کند دیگر برای ادامه زندگی انگیزه ای نخواهد داشت. دوران نوجوانی با چالش های زیادی همراه است.
4.دوستان
عامل مهم دیگر در بروز این ناهنجاری در بین نوجوانان دوستان و همسالان آنها هستند مراقب باشید فرزند شما با چه کسانی دوست می شود طرز فکر و عقیده دوستان و همچنین نوع رفتار آنها روی نوجوان اثر می گذارد. اگر در بین دوستان فرزندتان افرادی باشند که تجربه خودکشی کردن را داشته باشند این احتمال وجود دارد که از این عمل تقلید کنند.
5.عدم حمایت خانواده از نوجوان از طرف خانواده
خانواده و از جمله پدر و مادر تنها افرادی هستند که از صمیم قلب برای نوجوان خود دلسوزی می کنند و همواره پشتیبان آنها هستند اگر این وظیفه را والدین به درستی انجام دهند نوجوان از بیرون و توسط افراد غریبه حمایت می شود و ممکن است از پشت خنجر بخورد که گاه جبران آن غیر ممکن خواهد بود. اگر خانواده ها نوجوان را حمایت نکنند او از طرف دیگری این حس را در خود ارضاء خواهد کرد.
عوامل دیگر در خودکشی نوجوان
- روابط خانوادگی ناسالم
- طلاق عاطفی بین اعضای خانواده
- اینترنت و رسانه های گروهی
- شکست عشقی
- حس تنهایی
- اضطراب و استرس بیش از اندازه
- عذاب وجدان
راه های پیشگیری از خودکشی
خودکشی یک مسئله بسیار بغرنجی است که با کمال تأسف برخی از نوجوانان در سنی که باید از زندگی خود لذت ببرند به این کار دست می زنند این عمل قبیح به خانواده ها و جامعه آسیب های جدی وارد می کند بنابراین پرداختن به راه های درمان و پیشگیری از آن از اهمیت بالایی برخوردار است. البته این را هم بدانید که این راه ها عمومیت ندارد. نوجوانان خصوصیت های منحصر به فردی دارند.
1.توجه خانواده ها به نوجوان
نوجوانی سن بسیار حساسی است که با تغییراتی همراه است و گاه باعث بروز ناهنجاری هایی از طرف آنها می شود. از این رو لازم است خانواده ها به خصوص مادران بیشتر به نوجوان خود توجه کنند و تمامی حرکات و گفتار آنها را زیر نظر داشته باشند. کوتاهی در این امر عواقب جبران ناپذیری خواهد داشت. پدر و مادر باید با نوجوان خود صمیمی باشند به گونه ای که فرزندشان با آنها حس راحتی داشته باشد و بتواند تمامی حرف های خود را بدون هیچ دغدغه ای به والدین خود بزند. اگر این چنین باشد قطعا تا حد زیادی جلوی این عمل گرفته می شود.
2.تقویت ایمان و خداباوری
بسیاری از مشکلات ما به این خاطر است که ایمان و خداباوری در زندگی ما کمرنگ شده است. و به همین دلیل توان و طاقت خود را از دست می دهیم و در برابر معضلات هر چند ساده ناامید می شویم و نمی توانیم به درستی تصمیم بگیریم. اگر انسان به آخرت و دنیای پس از مرگ ایمان داشته باشند قطعا و صد در صد اولا در برابر مشکلات صبور می شود و ثانیا به هیچ عنوان به خودکشی فکر نخواهد کرد.
3.مشورت با یک روان پزشک با تجربه
اولین گام برای پیشگیری از خودکشی در نوجوان توجه والدین به آنهاست گام بعد تقویت نیروی ایمان است و سومین مرحله مراجعه به یک روان پزشک و روانشناس با تجربه می باشد. گاه مشورت از یک فردی که در این زمینه تجربه دارد و با افراد مختلفی در ارتباط بوده است می تواند راهگشا باشد نکته بسیار مهم در این خصوص این است که حتما قبل از مراجعه به روانشناس حتما رزومه او را بررسی کنید تا جلسه مشاوره با موفقیت همراه باشد چرا که برخی از تحصیل کرده ها افکار غربی و ضد اخلاقی هستند و تنها در مسیر مادی گرایی می چرخند و اصلا دین و خدا را قبول ندارند ممکن است فکر نوجوان را خراب کنند و او را به مسیر اشتباهی راهنمایی کنند.
4.در طول روز ساعاتی را به نوجوان خود اختصاص دهید.
اگر نوجوان احساس کند که برای خانواده اش مهم است قطعا به سلامتی خود بیش از اندازه اهمیت قائل خواهد بود. با هم صحبتی و اختصاص دادن زمانی برای او می توانید این احساس را در نوجوان خود تقویت کنید. با این کار از مشکلات و دغدغه های نوجوان خود نیز اطلاعاتی کسب خواهید کرد.
5.تفریح و سرگرمی های سالم
تفریحات سالم مانند ورزش کردن تا حدی می تواند نوجوان را سرگرم کند بخصوص اگر در فضای باز و در جلوی نور خورشید انجام شود چرا که نور خورشید در اول صبح به انسان انرژی می دهد و امواج منفی در بدن را تا حد زیادی کاهش می دهد.
6.استراحت و خواب کافی
خواب کافی و استراحت به اندازه تا حدی می تواند افکار ذهن را مدیریت کند.
راه های دیگر برای جلوگیری از خودکشی در نوجوان
-
· تغییر در سبک زندگی
-
· درک کردن نوجوان
-
· محرم راز فرزند نوجوان خود باشید.
-
· والدین باید مانند یک دوست و رفیق با نوجوان برخورد کنند.
-
· شرکت در مراسمات مذهبی
-
· بازی های فکری
-
· کارهای هنری
چگونه تشخیص دهیم که نوجوان قصد خودکشی دارد؟
اگر بدانیم فردی قصد خودکشی دارد و به این کار فکر می کند خیلی راحت می توان مراقبت های لازم را انجام داد و از این کار پیشگیری کرد ولی در اکثر اوقات این کار شدنی نیست اگر هم نوجوان گوشه گیر باشد و زیاد با کسی گرم نگیرد تشخیص آن هم مشکل تر خواهد بود. دانستن اینکه افراد در درون شان چه می گذرد سخت است ولی میتوان با علائم بیرونی که به نوعی هشدار دهنده هستند از درون و باطن افراد آگاه شد. اگر این علائم را در نوجوان خود مشاهده کردید سعی کنید با یک روان پزشک مشورت بگیرید.
-
· اکثر اوقات احساس ناامیدی دارد.
-
· رفتار های جدیدی از او دیده می شود مثلاً بسیار گوشه گیر شده است. در حالیکه قبلا زمانی را با دوستان و همکلاسی هایش سپری می کرد.
-
· اصلا به سر و وضع خود اهمیت نمی دهد. نوجوانی سنی است که اقتصاد می کند فرد بسیار به ظاهر خود اهمیت دهد اگر نوجوان برخلاف عادت همیشگی خود به استایل و زیبایی خود رسیدگی نمی کند آن را زنگ خطر بدانید.
-
· برای زندگی دلیلی ندارد.
-
· دائم مأیوس است و حس و حالی ندارد.
-
· از مرگ و میر صحبت می کند.
-
· ابزار تیز مانند تیغ و چاقو در اتاق خود نگه می دارد.
-
· بیش از اندازه پرخاشگر شده است.
-
· رفتار و گفتارش مثل سابق نیست.
نویسنده:فاطمه خانه زر
ویرایش: زینب کامکار
